Past – Present – Future

“Architectuur is meer dan alleen bouwen”. Het lijkt een wat vanzelfsprekende boodschap: architectuur staat uiteraard voor meer dan bouw- en stapelwerk. Voor het ontwerp van gebouwen en steden moest de ontwerper uiteraard kennis hebben van klimaat en bodemgesteldheid, technische kennis van materialen en constructievormen en van de wijze waarop dit alles samenkomt in de bouw van een huis.  Een architect moet dus van heel wat markten thuis zijn. En daar ligt zowel een probleem als een enorm potentieel. Niemand kan al deze kennis volledig beheersen. Goede architectuur begint daarmee niet zelden met de aanvaarding van de onvolledigheid van de eigen kennis en het aanboren van de expertise van anderen. 

Bouwheer en zaakvoerder van AST 77, Peter Van Impe,  betrok bij de realisatie van zijn privéwoning een groot team van externe experten en tastte daarbij de “grensverleggende” mogelijkheden van het bouwen in bouwteam af. 

AST 77 realiseerde één van de “Herenwoning” op de Anemoon te Tienen, de site van het voormalig Provinciaal Internaat.  De woning is ontworpen binnen de krijtlijnen van het vernieuwende beeldkwaliteitsplan voor deze site, opgemaakt door B-architecten in samenwerking met Omgeving. Het masterplan bestaat uit zes woonzones - elk met een eigen sfeer en aangepaste woontypologie – gegroepeerd rond de voormalige atletiekpiste die binnen het nieuwe plan ingericht wordt als centrale groene verblijfsruimte. De herenwoning is één van de zes typologieën.

Structureel basismateriaal van de door AST 77 ontworpen duurzame woning is aarde in combinatie met staal en beton.  Aarde heeft namelijk een zeer lage impact op het milieu en heeft excellente thermische en constructieve eigenschappen. Daardoor heeft het materiaal een groot potentieel voor duurzaam bouwen.

Vanuit die optiek wenste AST 77 de ter plaatse ontgonnen grond te hergebruiken.  Samen met BC studies werd onderzocht hoe de aanwezige klei-leemaarde aangewend kon worden voor het bouwen.  Dit resulteerde in een 15m hoge centrale stampleemwand, één van de hoogste ongebonden stampleemwanden in Europa.  Alle bouwpartners beseften bij aanvang dat dit een innovatief en experimenteel bouwproces zou worden maar het intensief en interactief delen van de kennis, ambacht, techniek en verantwoordelijkheden heeft dit imposante resultaat mogelijk gemaakt.

De aardewand vormt de centrale kern van de woning.  De 3 losstaande bakstenen buitenwanden worden er met staalplaatvloeren aan gekoppeld.  De 50cm dikke buitenwanden zijn zowel langs de binnen- als de buitenzijde opgetrokken in baksteen – gebakken aarde – toegepast in een enkel- en dubbel Vlaams verband met terugliggende voeg.

De woning vormt de westelijke kop van de aaneengesloten rij van 12 herenwoningen. Als kop van deze rij, maakt de woning de overgang tussen de Anemoonsite en het naastliggende 11 hectare grote publieke Vianderpark. De westelijke gevel van de woning bestaat volledig uit glas.  De “kop” opent zich zo naar zijn omgeving waardoor het lijkt alsof de natuur binnen dringt tot in het interieur.  Langs buiten zorgt het spiegelende glas voor privacy en confronteert het de voorbijgangers met een impressionante reflectie van de populieren van het Vianderpark en het natuurtafereel daarachter.  De grote populieren vormen daarenboven een perfecte natuurlijke zonwering tegen de laag invallende avondzon.  

De woning is ontworpen als een “duurzaam maatpak”.  De buitenschil is bepaald maar het plan en de invulling vrij en volledig aanpasbaar aan de evoluerende woonwensen van de huidige en toekomstige bewoners.

Dit project werd ondermeer geselecteerd voor de nationale staalpijs  en Mijn Thuis Op Maat 2020
 

Publicaties: Grappa Magazine

Foto's door Steven Massart & Philippe Vandenpanhuysen